Etkili Persona Oluşturma Teknikleri ve Yöntemleri

Persona kavramına popüler kültürden aşina olabilirsiniz. Psikolojide detaylı şekilde ele alınan bu kavram, pek çok alanda da kullanılır. Örneğin, dijital pazarlama ve reklamcılık sektöründe müşteri personası oluşturmak sıkça kullanılan bir yöntemdir. Peki geniş tanımıyla persona nedir, farklı alanlardaki persona çeşitleri ve girişimcilikte persona örnekleri nelerdir?

Persona Nedir? Persona Çeşitleri Nelerdir?

Kısa tanımıyla persona nedir sorusunun cevabı, kişiliğin gölge kısmını temsil eden bir kavramdır. Psikolojide persona kavramı daha çok bir kişinin maske takarak sergilediğini kişiliği ifade eder. Pazarlama ve işletmecilik teorisinde de personanın oldukça detaylı bir tanımı mevcuttur. Bu alanlarda kullanılan persona tekniği, müşteri kitlesini detaylandırmak ve analiz etmek için kullanılan kurgusal bir müşteri kümesini ifade eder. Müşteri kitlesini temsil etmek adına oluşturulan pazarlama personası nedir sorusunun cevabı da bellidir. 

Pazarlama personası, hedef kitlenin oluşmasını sağlayan bir davranışlar ve duygular kümesini tanımlar. Müşteri ve kullanıcı personasını da içine alan bu kavram, personanın kapsamını ve nelere hizmet edebileceğini içerir. Pek çok alanda kullanılan persona çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Müşteri personası: Bir markanın hedeflediğini müşteri kitlesine müşteri personası denir. Bir ürün veya hizmeti satın almaya hazır olan müşterilerin; davranış, motivasyon, duygu ve ihtiyaçlarına yönelik satın alma potansiyelini temsil eder. 

• Kullanıcı personası: Devamlı şekilde ürünü veya hizmeti kullanacak potansiyel ve sabit kullanıcılara yönelik geliştirilen personadır. Kullanıcı personası, özellikle kullanıcı deneyimi tasarımında kullanılan bir kavramdır. Kullanıcılara özel olarak tasarlanan web sitesi, ambalajlama ve sosyal medya tasarımı gibi işler, belirlenen kullanıcı personasına göre oluşturulur. 

• İşveren markası personası: Kullanıcıların, müşterilerinin ve çalışanlarının markayı nasıl gördükleri, işveren markası ile ilgilidir. Özellikle insan kaynakları ve kurumsal iç iletişim kapsamında, çalışanların markaya olan bağını güçlendirmek için çalışma ortamını ve kültürünü geliştirmeye yönelik marka personası oluşturulur. 

• Müşteri hizmetleri personası: Kullanıcı ve müşterilerin bir markanın veya hizmetin müşteri hizmetlerini kullanırken nasıl bir persona geliştirebileceklerini anlamak için yaratılır. Özellikle olası sorunları ve şikayetleri anlamak ve çözüm bulmak amacıyla böyle bir persona oluşturulur. 

• İçerik personası: Video, görsel ve yazılı içeriklerin hangi hedef kitleye, ne şekilde hitap etmesi gerektiği ile ilgili bir kullanıcı içerik personası oluşturulur. Buna göre belirli bir ekonomik durumda veya meslek grubundaki kişilere göre özelleştirilmiş içerikler hazırlanır. 

Persona nasıl yapılır sorusunun cevabı da sektörden sektöre ve markadan markaya değişir. Ana belirleyici etken, hedef kitle analizi ve markanın hedefleridir. Farklı persona çeşitlerinden biri veya birkaçı oluşturularak kullanıcıların satın alma davranışına yönelik uygun marka stratejileri planlanır. Peki yeni bir girişim için persona nasıl oluşturulur?

Yeni Girişimler İçin Persona Oluşturmanın Önemi

Girişimcilik sektöründe de persona oluşturmanın büyük bir önemi var. Girişimciliğe konu olan ürün veya hizmetin hedef kitlesini analiz ederken bu grubun temel motivasyonu ve ihtiyaçlarını belirleyebilirsiniz. Yeni bir girişimde persona oluşturmak için pazarlama ve hedef kitle analizinin sonuçlarını değerlendirmek gerekir. Genel hatlarıyla persona oluşturma yolunda şu adımların takip edilmesi önemlidir:

• Müşteri Veri Toplama Yöntemlerini Kullanmak

Potansiyel müşteri kalıbında yer alacak kişilere ulaşmak için öncelikle analize ihtiyaç vardır. Doğru bir analizde ise veri toplama yöntemlerinin payı oldukça değerlidir. Müşteriyi analiz etmek için kullanılan veri toplama yöntemleri; çevrimiçi anketler, yüz yüze görüşmeler, arama motorları kullanıcı verileri ve rakiplerin müşterilerinin analizinden oluşur. Özellikle detaylı bir analiz sunan Google Analytic, CRM sistemleri ve sosyal medya metrikleri ile istenilen verileri ulaşabilirsin. 

• Girişimcilik Hedeflerini ve Başarı Kriterlerini Belirlemek

Girişimcilik faaliyetinin başarıya ulaşmasını istiyorsan mutlaka girişimcilik hedeflerini de netleştirmelisin. Girişimin yer alacağı pazara ve bütçeye uygun şekilde gerçekleşebilir bir hedefin belirlenmesi gerekir. Yine hedef pazarı belirleyerek buradaki tüketici ve satın alma davranışlarını analiz edebilirsin. 

• Kullanıcıların İhtiyaç ve Şikayet Konularını Tespit Etmek

Kullanıcılara ulaşmanın ve onlara uygun bir kişilik oluşturmanın yolu, onları dinlemektir. Hedef kitlenin sıklıkla şikayet ettiği konuları tespit etmek ve çözüm üretmek, rakiplerden de bir adım önde olmayı beraberinde getirir. Sorunlara ve ihtiyaçlara yönelik en ideal ve yararlı çözümü sunarak potansiyel müşteriye uygun bir motivasyon da yaratabilirsin. 

• Müşteri Kişiliği Oluşturan Yapay Zekâlı CRM Kullanmak

Günümüzde özelleştirilebilir kişilikler oluşturmak için yapay zekâdan yararlanmak mümkündür. Al teknolojisi ile persona oluşturmak için veri odaklı bilgilere ihtiyaç vardır. Uygun bir yapay zekâ CRM’si kullanarak bilgileri ve verileri barındıran kapsamlı bir persona oluşturabilirsin. 

Girişimciliğe uygun bir persona oluşturmak için sıraladığımız adımları takip edebilirsin. Pazarlama ve satış odaklı bir girişimcilikte persona oluştururken bazı persona örneklerini de inceleyebilir ve ilham alabilirsin.  

Pazarlama Başarınızı Artıracak Persona Oluşturma Teknikleri

Pazarlamada persona örneklerine bakıldığı zaman farklı persona yöntemlerinin uygulandığı görülür. Örneğin, hedef kitlenin içinde farklı grupları temsil edecek şekilde oluşturulan kişilik kartları olabilir. Genel olarak pazarlamada başarı ve kâr getirecek bir persona örneğinde, kişiliği temsil eden demografik ve psiko-sosyal özellikler yer alır. Psikografik bir persona örneği ile detaylandıralım:

• Persona Özellikleri: Kişilik özellikleri, yaşam tarzları, değer yargıları ve satın alma motivasyonları. 

• Psikografik Kişilik Kartı: Sürdürülebilirliğe önem veren 20-35 yaş aralığındaki orta gelirli genç profesyoneller. 

Görüldüğü üzere hedeflenen kitleye ulaşmak için demografik verilere ihtiyaç vardır. Başarı getiren bir pazarlama stratejisinde mutlaka hedef kitlenin satın alma davranışlarını derinlemesine incelemek lazımdır. Özellikle günümüzün dijital mecraları ve sosyal medya aracılığıyla tüketici ve kullanıcı davranışına ilişkin analizler yapılabilir. 

Persona nedir, müşteri personası nedir, nasıl oluşturulur sorularını yanıtladık. Pazarlama ve girişimcilik dünyasına dair güncel bilgileri bulabileceğin blog sayfasına da göz atabilirsin.